Flatbrød

Flatbrød

Enkel oppskrift på godt flatbrød.

Brødmat/Bakverk

Lett

2timer

Sogn og Fjordane

Lagre som favoritt

Ingredienser

  • 13 dl lunka vatn
  • 1 ts salt
  • 1 kg grov sammalen kveite
  • 1 kg fin sammalen kveite
  • 0 ukjent byggmjøl til breiemjøl

Fremgangsmåte

TIPS: Breiemjøl er mjølet du brukar til utbaking av flatbrød og anna takkebakst. Det er lurt å bruka fint byggmjøl til dette, sidan det ikkje gjer deigen tung og fast, slik som kveitemjøl kan gjere om du brukar for mykje.

  1. Ha godt lunka vatn, rundt 50 grader, i ein miksar. Ha oppi salt og grov sammalen kveite og sett maskina i gong. Ha så oppi fin sammalen kveite, litt om gongen. Deigen skal samla seg til en jamn, god deig. Alt mjøl er «forskjellig» så det kan hende du må bruke litt meir eller litt mindre enn i oppskrifta. Prøv deg fram.
  2. Ta deigen ut på bordet. Trill deigen til ei pølse, og lag emne på 130 gram kvar (passeleg til ei takke på 60 cm).
  3. Bak ut leiver. Bak gjerne ut på baksida av ein voksduk – det er lettare enn å bake ut på et bord. Bruk byggmjøl som breiemjøl, og strø godt med mjøl under og over emnet. Bruk eit glatt kjevle til bake ut første delen av leiven. Når du er cirka halvveis bytter du til rutekjevle. Leiven bør snus 2-3 gonger under utbaking så den ikkje henger fast under. Kor tynn man vil ha flatbrødet er en smakssak, men det bør vere ganske tynt.
  4. Rull leiven på ei bakstefløy, og ha den over på takka. Flatbrød blir best om ein ikkje har for sterk varme. Ei takke med termostat som går til 10 kan stå på rundt 6-7. Ei takke som går til 4 kan stå på rundt 3. Når man kan sjå litt brunt gjennom leiven så snur man den. Kost overflødig mjøl av flatbrødet mens du steiker. Kost mjøl av takka mellom kvar leiv du steikar. Bak ut neste leiv.
  5. Legg dei ferdigstekte leivene til sides. Har man en skikkelig flatbrødbotn (gamaldags «fat» til å legge flatbrød på) å legge det på er det flott, men om ikkje kan du legge dei på eit plagg eller papir, og legge neste leiv rett oppå. Oppbevares tørt.

Tips til utbaking

Når du bakar lefse eller flatbrød er det lurt å bruke baksida av en voksduk til å bake ut på. Da sett ikkje leiven seg så lett fast. Kjøp gjerne metervare og klipp ut ein runding som er litt større enn takka di. Da kan du bruke den som «mal» for størrelsen på leiven mens du bakar, og du kan snu på duken mens du kjevlar for å få ein jevn leiv.

Når du skal ha leiven over på takka kan du legge bakstefløya på kanten av leiven og bruke duken til å «vippe» kanten på leiven over fløya. Deretter rullar du leiven på fløya med flat hand midt på leiven – i staden for å rulle med handa du held bakstefløya i. Da er det større sjans for at leiven held seg rund på vegen frå bordet til takka.

Når du er ferdig med å bake kan du børste godt av duken og rulle den rundt kjevlet, så held den seg fin og utan rynker til neste gong du skal bake. Eit alternativ til voksduk er lerretsstoff.

Fleire tips til flatbrødbakst finner du i denne artikkelen.

Rettens opphav

Denne oppskrifta er frå Kari Støfringsdal, forfattar av Fjordamat-bøkene.
Flatbrød er det opprinnelege norske brødet. Haust og vår var det baketid, då var kornet nymale, og det vart det best brød av. Flatbrød heldt seg bedre enn mjølet, spesielt gjaldt dette havremjøl. Dei baka i fleire dagar, alt etter kor stort hushaldet var. Brødet baka dei av heimeavla bygg eller havre.
Å bake flatbrød var kvinnearbeid, men det var ikkje så uvanleg at mennene steikte. Dette er spesielt for Vestlandet og Nord-Noreg.